ARTILLERIE INRICHTINGEN BETROKKEN BIJ AFVUREN EERSTE NEDERLANDSE RAKET.

ARTILLERIE INRICHTINGEN BETROKKEN BIJ AFVUREN EERSTE NEDERLANDSE RAKET.

Op maandag 02 december 1963 vond op het experimentele raket lanceerterrein nabij de Eierlandse vuurtoren op Texel, Nederlands eerste officiële  raketlancering plaats. Men had al eerder dat jaar  enkele pogingen gedaan, maar door o.a. slechte weersomstandigheden verdween er een raket in een fractie van een seconde in de mist en waren anderen nog niet helemaal technisch perfect. Het gebeuren zal niet veel Texelaars zijn ontgaan, want aan het einde van de ochtendmarkt in Den Burg, kwamen er drie bussen vol met geleerden, technici en vertegenwoordigers van de pers het plein op rijden en stopten bij hotel ,,De Lindeboom Texel”, waar zij naar binnen gingen om van een koffiemaaltijd te genieten.

Hotel de Lindeboom Texel
Den Burg

Dit was voor de genodigden de eerste deel van het programma over het raketplan van de Artillerie Inrichtingen te Zaandam en de Koninklijke Nederlandse Springstoffenfabriek uit Amsterdam en dat geheel was opgezet naar de eisen van het Lucht en Ruimtevaartlaboratorium te Amsterdam. De bedoeling was om de eerste raket van Nederlandse makelij af te schieten. Dat Nederlandse was niet helemaal waar want de booster (aanjaagraket) was van Britse makelij. Er waren belangstellenden van de Koninklijke Landmacht, de Koninklijke Marine en verder veel technici en mensen van de pers. Er waren zelfs enige aspirant kopers voor de raket. Voorwaarde was wel dat de proef geheel zou slagen. Dat laatste gebeurde zeker maar was verre van spectaculair.

Bovenste deel van één v/d raketten ©Nationaal Ruimtevaart Museum

Na de koffiemaaltijd begon de rit naar het lanceerterrein nabij de vuurtoren. De genodigden kwamen er al snel achter dat Texel in de winterse mist heel wat anders was dan in de hen bekende zomerse zon. De bescheiden lanceerbasis, hij was niet erg groot bevatte een afvuurinrichting, een radarpost, meetapparatuur en een helikopter. Voor de gelegenheid was hij ook nog voorzien van de wel heel toepasselijke naam ,,Cape Kou”. De bedoeling van de geslaagde lancering was een duidelijk visitekaartje af te geven en daarmee aan te tonen waar Nederland op het gebied van raketbouw allemaal toe in staat is.  Met name in de richting van wetenschappelijk onderzoek en bescheiden militaire en civiele doeleinden zal de raket in de toekomst kunnen worden gebruikt. Aan de lancering was al vanaf 1960 (dus drie jaar)  intensieve research vooraf gegaan. De Koninklijke Nederlandse Springstoffenfabriek moest een vaste brandstof ontwikkelen en leveren die de raket direct op volle snelheid moest brengen en de Artillerie Inrichtingen waren verantwoordelijk voor het vervaardigen van de metalen raket. In oktober 1962 werd in de Noordoostpolder het eerste product succesvol statistisch beproefd en kon men gaan denken aan de lancering van dit Engels / Nederlandse product. Het zou door het Nationaal Nederlands Lucht en Ruimtevaartlaboratorium voor het onderzoek naar modellen in vrije vlucht worden gebruikt. Tijdens een beproeving in Frankrijk werden de motoren in orde bevonden. Vorige maand werd zonder enige ophef het eerste exemplaar gelanceerd. En vandaag durfde men het aan de vakmensen en critici te laten zien wat er na drie jaar hard werken was bereikt.

TWEE-TRAPS RAKET.

Zoals eerder vermeld was de booster (aanjaagraket) van Engels fabricaat. Waar het allemaal om ging was de 2^e trap de zogenaamde sustainer (ondersteuningsraket). Acht seconden nadat de booster is uitgebrand en heeft losgelaten treed de sustainer gedurende 9,5 seconden in werking en kan de raket een hoogte van 10 en een afstand van 18 kilometer bereiken. Na het uitbranden van de sustainer heeft de raket een topsnelheid van 500 meter per seconde bereikt. Hoewel deze snelheid zeker niet spectaculair was, er zijn snellere vliegtuigen, was de lancering zeer interessant.  Toen de genodigden bij de lanceerbasis aankwamen heerste er al een grote drukte en spanning veroorzaakt door het nerveuse heen en weer geloop van alle direct betrokkenen bij het project en het duurde dan ook even voor alles in gereedheid was gebracht en men kon beginnen Alle genodigden werden op een afstand van minimaal 100 meter van de raket geplaatst en op 50 meter van de raket de fotografen en cameramensen van de televisie. Hier konden zij hun apparatuur instellen en hopen dat de lancering, die er na het luid aftellen tot NUL plaatsvond en waarop de raket omhoogschoot ook daadwerkelijk door hun camera’s kon worden vastgelegd.

SPANNING VERDREEF DE KOU.

De raket vlak voor de lancering

foto’s ©Peter van Zoest

ANP FOUNDATION

De spanning rondom de lancering liep dusdanig op dat de mensen de geweldige kou een moment vergaten en toen het aftellen begon, bevonden zich in de directe omgeving van de raket, die in een hoek van 70 graden omhoog wees enkel 3 meeuwen en nam de spanning nog meer toe. Vijf, vier, drie, twee, een. Op “nul,, klonk er een enorm gesis, een oranje steekvlam verscheen en in minder dan een halve seconde was de raket verdwenen en hoorde men nog even het gedonder waarmee de raket zich nog sneller van de aardbodem verwijderde. Daarna werd het stil en zelfs van de meeuwen was in geen velden of wegen meer iets te bekennen. De proef was geslaagd maar men kon nog niet zeggen waar de raket aan zijn parachutes was geland en of er al iets van de zes rookgeneratoren die de plaats van de landing moesten markeren was gezien. De telefoonlijn naar Den Burg deed het niet meer en de ijlbode die daarop per jeep was vertrokken om de betrokken achteraf verder te informeren was niet op tijd terug. Nadat de genodigden weer in de zaal van hotel De Lindeboom Texel waren terug gekeerd konden ze nog een filmpje kijken over hoe de raket werkte.

TEXELAARS NIET ENTHOUSIAST.

Toen de drie bussen ’s middags bij het hotel De Lindeboom Texel aankwamen gisten veel van de markthandelaren waar Texel midden in de winter zoveel vreemden aan had te danken. Uit hun opmerkingen was op te maken dat men meer dacht aan het olie zoeken op het Waddeneiland dan aan het lanceren van raketten. Misschien omdat dat olie zoeken doet denken aan enorme winsten, terwijl raketlanceringen heel kostbaar zijn. Met betrekking tot toekomstige proefnemingen werd uitdrukkelijk gezegd dat Texel geen klein Cape Canavral zal worden en dat de KNSF en de Artillerie Inrichtingen slechts streven naar het inlopen van de achterstand die Nederland heeft op het gebied van de raketbouw. Men heeft wel oog voor de commerciële gevolgen van de proeven. Als de raketten die nu worden beproefd in serie zullen worden vervaardigd zullen zij c.a. f. 20.000 kosten. ©PDKAIH2017