MET NUMMER 13 NAAR DE ,, FAR WEST ”.
Op 14 september 1932 meldde de krant een belangrijke verbetering voor de bewoners van het ,, Verre Westen ” der hoofdstad, Hembrug en omgeving. Er zou (voor alsnog als proef) per 6 oktober 1932 een gemeentelijke autobus gaan rijden vanaf de westelijke uitgang van het Centraal station naar de Hembrug. Met deze verbinding werden de nieuwe houthaven, de etablissementen Minervahaven, de Superfosfaatfabriek, de nazorginrichting, Westeroord”, de etablissementen Coenhaven, de Westerbegraafplaats, het etablissement Petroleumhaven, de Artillerie Inrichtingen aan de Hembrug en de Fordfabrieken (deze laatste zou binnenkort in bedrijf worden gesteld) beter bereikbaar.
De nieuwe lijn was niet ingericht voor massaal vervoer, hij was bestemd voor personen die in de loop van de dag de aan of in de nabijheid van de route gelegen industriële inrichtingen moesten bezoeken. De eerste bus vertrok om 08.05 uur ’s ochtends van het Stationsplein en om 08.25 uur vanaf de Fordfabrieken, de laatste bus vertrok ’s avonds om 05.46 uur van het Centraal Station en om 05.25 uur vanaf de Fordfabrieken naar de garage. Om de drie kwartier vertrok er dus van de standplaats een bus. De Route die werd gevolgd ging vanaf de westzijde van het Stationsplein naar het westelijke viaduct, De Ruyterkade, Westerdoksdijk, Willem Barentzstraat, van Diemenstraat, brug Houtmanskade Tasmanstraat, Spaarndammerdijk en dan onder de Hembrug door naar de Fordfabrieken aan de Hemweg waar de eindhalte is. De enige bus die het traject berijdt heeft nummer 13. Het is een oud type bus die vroeger op lijn M, naar Zunderdorp reed en plaats biedt aan 12 personen. Voorlopig blijft dit miniatuurbusje rijden, maar wanneer er voldoende belangstelling voor is zullen grotere bussen worden ingezet en wordt het eindpunt teruggenomen tot de steiger van het Hembrugveer op het Hembrugplein. Het tarief bedroeg 11 cent per rit. Er werden geen overstapkaartjes uitgegeven en ook gaven overstapkaartjes geen recht op vervoer met deze buslijn. De dienst werd van maandag t/m vrijdag onderhouden. De duur van een rit bedroeg twintig minuten. Voor het in en uitlaten van passagiers werd op verzoek tijdig gestopt. Op de bussen zou een bord komen met het opschrift Hembrug – Centr. Station. Dat deze tekst iets is aangepast is op onderstaande foto te zien.
Bus nr. 13
Het busje naar de naar de Hembrug was kennelijk een groot succes want op 21 oktober meldde de krant dat het busje werd vervangen door een groter exemplaar en dat het eindpunt verplaats zou worden van de Fordfabrieken naar het de steiger van het Hembrugveer aan het Hembrugplein. Ook werd de dienstregeling aangepast en ging de bus ook op zaterdagmorgen (tot 14.00 uur) rijden. Afschriften van de dienstregeling waren verkrijgbaar in het tramhuis nabij het Centraal Station.
In de Telegraaf in die tijd stond het navolgende verhaal:
MET NUMMER 13 NAAR DE HEMBRUG.
Het nieuwe busje van de gemeentetram.
Gebieden, waar men weinig komt
Het kleine gemeentelijke autobusje, dat sinds vandaag een nieuwe dienst onderhoudt op de Hembrug, is genummerd: dertien, maar de rit. Welke wij er mee maakten, liep goed af. Vroeger reed deze klein-model bus, met twaalf zitplaatsen, op Zunderdorp en andere dorpen over het IJ. Maar deze lijn M overleed wegens gebrek aan belangstelling. Thans doet het busje weer dienst. Veel passagiers waren er niet, maar het kan zijn, dat er te weinig plaats is als in de namiddag de fabrieken uitgaan. Dan zou het wel eens nodig kunnen zijn, een grotere bus te laten rijden, in het belang van het Fordfabriekspersoneel. Hoe het zij, het was een aardig ritje van twintig minuten door straten en langs havens, waar men anders weinig of nooit komt. Eerst reden wij langs het IJ en over de Westerdoksdijk, waarvan de bestrating beter geschikt is voor vrachtauto’s dan voor personenwagens. Maar aan alles komt een eind en in de Van Diemen en Tasmanstraat is het beter. Zo gaat de rit door een deel van de ontdekkers buurt, waarvan een ander deel helemaal in West ligt, waar ook straten naar ontdekkers genoemd zijn. Tasman en Cook zijn ver van elkaar. Langs de loodsen der Houthavens rijdt vervolgens het busje, om dan bij den Hemweg rechtsaf te slaan. Dan zien de passagiers gedeelten van Amsterdam in grote verscheidenheid: het woonwagenkamp, dat verdwijnen gaat en de nieuwe vlothaven aan den ene kant en aan de overzijde de nog in drogen toestand zijnde uitbreiding der Coenhaven. Even een blik op de lossende houtschepen en de opgelegde boten bij de Coenhaven, het bunkerstation en ten slotte de tanks van de petroleumhaven, als witte paddenstoelen. De vroegere Westerbegraafplaats wordt gepasseerd en dan gaat de rit tussen de aardappelvelden van landbouwend Amsterdam door. Bij het naderen van het eindpunt kunnen weetgierige passagiers de nieuwe Hembrug steigers met pont zien, en den doodlopende weg naar het oude veer. Maar nummer dertien snort door. Wij gaan onder de Hembrug door langs den pijler, die vroeger in het droge stond en thans wordt versterkt en uitgegraven, want bij de verbreding van het Noordzeekanaal komt deze in het water te staan. De werkzaamheden rondom den pijler schieten goed op. Ten slotte hobbelen we over een landweggetje en tegelijk met het eindpuntbordje wordt het machtige silhouet van de Fordfabriek met waterreservoir op het dak en talloze pijpen zichtbaar. Eindpunt, zegt de bestuurder, die na een kort oponthoud terugrijdt, want hij onderhoudt in zijn eentje de dienst. Halten zijn er onderweg niet: maar het busje stopt, als men wil. Ook kan men er geen overstapjes op krijgen. De bus heeft geen letter, maar alleen het opschrift: Hembrug—Centraal Station. In hoeverre de nieuwe lijn in de behoefte voorziet, zal moeten blijken. Komen er grotere bussen, dan zal het draaipunt bij de pontsteigers van de Hembrug komen, bij de Fordfabriek is dit nu niet mogelijk. De dienstregeling is enigszins veranderd. Daarom publiceren wij haar nog eens: Vertrek van Stationsplein: 5.05, 5.50, 9.35. 10.20. 11.05, 11.50, 12.35, 13.20, 14.05, 14.50. 15.35. 16.20, 17.05, 17.46 naar garage. Vertrek van Hembrug: 5.25, 9.10. 9.55. 10.40, 11.25, 12.10, 12.55, 13.40. 14.25. 15.10. 15.55, 16.40, 17.25. naar garage. Bron de Telegraaf 1932, ©PDKAIH2015
Artillerie Inrichtingen Hembrug 